Nhiều nhà tù tư nhân và các cơ sở cung cấp dịch vụ giam giữ khác ở Mỹ đang rục rịch cải tạo cơ sở, bố trí thêm buồng giam và tuyển thêm nhân viên canh giữ để đón đầu kế hoạch trục xuất hàng loạt người nhập cư không giấy tờ của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
"Đây là cơ hội chưa từng có đối với chúng tôi", George Zoley, chủ tịch GEO Group, công ty điều hành và cho thuê nhà tù tư nhân ở Mỹ, nói.
Quy mô kế hoạch trục xuất của ông Trump chưa rõ ràng. Trong 4 năm nhiệm kỳ đầu tiên, chính quyền ông Trump đã trục xuất khoảng 935.000 người, theo thống kê của Viện Chính sách Di trú. Trong khi đó, chính quyền Tổng thống Joe Biden trục xuất hơn 545.000 người trong 4 năm ông nắm quyền, theo dữ liệu của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE).
Ông Trump và các cố vấn nói rằng sau khi ông nhậm chức nhiệm kỳ hai, nhóm bị trục xuất đầu tiên sẽ là những người nhập cư trái phép có tiền án. Tom Homan, người được ông Trump chọn để lãnh đạo nỗ lực trục xuất và kiểm soát biên giới, gần đây nói với CNN rằng ICE sẽ cần đủ chỗ để giam tối thiểu 100.000 người di cư. Cơ quan này hiện chỉ đủ ngân sách duy trì 41.500 giường tại các cơ sở giam giữ người chờ trục xuất.
Hội đồng Di trú Mỹ, tổ chức ủng hộ người nhập cư, ước tính kế hoạch trục xuất một triệu người trong một năm sẽ tốn khoảng 88 tỷ USD. Khoản tiền này sẽ bao gồm chi phí bắt và giam giữ, xử lý pháp lý và trục xuất. Ước tính khoảng 11 triệu người di cư không giấy tờ ở Mỹ đến năm 2022.
Trong quá trình chờ xử lý hồ sơ trục xuất, ICE sẽ phải giam người nhập cư tại các cơ sở của nhà nước hoặc tư nhân. Để xử lý lượng người nhập cư bị bắt dự kiến tăng vọt dưới thời ông Trump, họ sẽ phải trông cậy vào hệ thống nhà tù tư nhân như GEO.
Cơ sở giam giữ của GEO Group tại Philipsburg, Pennsylvania hồi tháng 7/2023. Ảnh: Reuters
GEO hiện giam khoảng 40% số người bị ICE bắt. Công ty này đang xem xét tăng cường các cơ sở giam người để đáp ứng kế hoạch trục xuất của ông Trump, theo Zoley.
Zoley cho biết GEO có khả năng tăng khả năng giam người di cư từ 13.500 hiện tại lên 31.000. Giám đốc điều hành Brian Evans nói GEO có thể thu về hơn 400 triệu USD doanh thu hàng năm nếu tham gia vào kế hoạch trục xuất hàng loạt của chính quyền Trump.
Ngoài giam giữ, GEO còn ký hợp đồng với ICE để tiến hành biện pháp giám sát điện tử với những người di cư chờ hầu tòa, theo chủ tịch kiêm giám đốc điều hành công ty con BI Incorporated Wayne Calabrese. GEO hiện giám sát khoảng 182.500 người.
"Chúng tôi đảm bảo với ICE về khả năng mở rộng quy mô nhanh chóng để có thể giám sát và quản lý hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu người", Calabrese nói.
CoreCivic, một công ty lớn khác trong mạng lưới trung tâm giam giữ của ICE, cũng gửi thông điệp tương tự tới các nhà đầu tư sau cuộc bầu cử tháng 11. Công ty tin họ có thể nhanh chóng nâng công suất giam giữ lên 25.000 giường, theo tổng giám đốc điều hành Damon Hininger. Chính quyền ông Biden đã quyết định đóng cửa cơ sở này đầu năm nay, nhưng CoreCivic vẫn duy trì trạng thái sẵn sàng hoạt động.
CoreCivic cũng đang tìm kiếm thêm địa điểm có thể sử dụng làm nơi giam các gia đình nhập cư chờ trục xuất, như tại cơ sở ở Dilley ở bang Texas, theo Hininger.
Công ty này trước đây chưa từng giam trẻ em nhập cư không có người lớn đi kèm. Tuy nhiên, Hininger cho biết công ty sẵn lòng thảo luận về vấn đề này.
"Chúng tôi từng có những cuộc thảo luận như vậy. Chúng tôi chắc chắn có thể xử lý nhóm người nhập cư này theo cách nhân đạo và an toàn", ông nói.
Các quan chức trong đội ngũ chuyển giao quyền lực của ông Trump nói với CoreCivic rằng Tổng thống đắc cử đang cân nhắc ký sắc lệnh khẩn cấp, cho phép các công ty vận hành nhà tù tuyển dụng nhân viên nhanh hơn, thúc đẩy quá trình kiểm tra lý lịch mà hiện tại có thể mất tới 6 tháng, theo Hininger. Lãnh đạo CoreCivic cũng hy vọng các sắc lệnh sẽ đẩy nhanh quá trình đấu thầu hợp đồng liên quan tới người nhập cư.
Ngoài xem xét số lượng giường có thể cung cấp, CoreCivic cũng đang cân nhắc xây thêm cơ sở giam giữ mới trên các khu đất mà họ sở hữu.
Brian Violino, nhà phân tích của công ty dịch vụ tài chính Wedbush Securities ở Los Angeles, cả CoreCivic và GEO có rất ít khoản nợ ngân hàng, khiến họ ít có nguy cơ bị tổn hại nếu vấp làn sóng phẫn nộ của công chúng liên quan tới kế hoạch giam người nhập cư. Ông nói làn sóng phản đối giam người nhập cư từng khiến một số ngân hàng rút vốn đầu tư vào các công ty.
GEO Group gần đây thuê công ty vận động hành lang có liên hệ với ông Trump tên là Continental Strategy LLC ở Florida nhằm củng cố quan hệ với chính quyền mới, theo các nguồn tin am hiểu vấn đề. Công ty được điều hành bởi Carlos Trujillo, người từng tham vấn cho ông Trump về cử tri gốc Latin cùng các vấn đề nhập cư khác trong suốt chiến dịch tranh cử.
Katie Wiles, con gái của chánh văn phòng Nhà Trắng tương lai Susie Wiles, cũng là nhân viên của Continental Strategy LLC.
CoreCivic và GEO được cho là đã đóng góp rất nhiều vào nỗ lực tái tranh cử của ông Trump.
Người bị giam tại khu sinh hoạt chung trong cơ sở giam giữ của GEO Group ở Philipsburg, Pennsylvania hồi tháng 7/2023. Ảnh: Reuters
Nhiều công ty nhỏ hơn về dịch vụ giam người nhập cư cũng đang tăng cường chuẩn bị để tham gia vào kế hoạch của ông Trump. Đầu tháng này, công ty Asset Protection & Security Services (Dịch vụ An ninh và Bảo vệ Tài sản) ở Texas ký thỏa thuận với chính quyền hạt Reeves để đưa nhà tù cũ với 3.700 giường hoạt động trở lại. Scott Mandel, người sáng lập công ty, cho biết họ dự định cho chính phủ liên bang thuê cơ sở này để giam người nhập cư.
Ông Mandel cho biết công ty cũng quan tâm đến việc giam giữ gia đình người nhập cư, lưu ý rằng họ từng ký hợp đồng giữ hơn 1.000 trẻ vị thành niên không có người lớn đi kèm tại căn cứ không quân Lackland năm 2021.
"Các nhà thầu của chúng tôi đã sẵn sàng làm việc. Sẽ là may mắn đối với Classic Air nếu chúng tôi được góp phần thanh lọc đất nước", Gwen Carson, chủ tịch công ty Classic Air Charter ở Florida, nói.
Classic Air Charter là nhà thầu chính về các chuyến bay trục xuất của chính phủ liên bang. Công ty này đã nhận được hợp đồng cho thuê máy bay trị giá 880 triệu USD năm 2017-2023. ICE cho biết trong năm tài khóa 2023, gần 149.000 người nhập cư đã bị trục xuất bằng máy bay của hãng này.
Nhiều người cảnh báo kế hoạch trục xuất hàng loạt của ông Trump có thể tiêu tốn của nước Mỹ khoản ngân sách tới 300 tỷ USD. Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn gần đây với NBC News, Tổng thống đắc cử tuyên bố không quan tâm tới chi phí này.
Thùy Lâm (Theo WSJ, AFP, NBC News)